مادربرد چیست؟ معرفی تک تک اجزای آن

اگر اهل کامپیوتر و دنیای آن باشید قطعا نام مادربرد را شنیده‌اید و شاید هم بدانید چیست. هر سیستمی یک هماهنگ‌ کننده قوی دارد که بین اجزا این مدیریت را انجام می‌دهد تا کارها به درستی پیش بروند. در کامپیوتر نیز این وظیفه سنگین برعهده مادربرد است. در این مقاله قرار است به این سوال مهم پاسخ دهیم که مادر برد چیست؟ 

مادر برد چیست؟

مادر برد که به اصطلاح لاتین آن را Motherboard یا Mainboard می‌نامند قطعه بسیار حیاتی و اصلی در هر کامپیوتری است که مسئولیت مهمی را بر گردن دارد. یک پلتفرم یا بستر اساسی برای قرار گرفتن قطعات بسیار مهم است و به آن‌ها برای عملی شدن، دستور می‌دهد. شاید بتوان به عبارت خودمانی در پاسخ به این سوال که مادر برد چیست گفت مادربرد مغز یک کامپیوتر است که قطعاتی مانند پردازنده مرکزی (CPU)، حافظه (RAM)، کارت گرافیک، اسلات‌های توسعه و هارد دیسک روی آن نصب شده است. بدین ترتیب کامپیوتر شکل گرفته و دستورات یکی پس از دیگری اجرا می‌شوند. قطعا چنین قطعه‌ای بسیار موثر و سرشناس بوده زیرا وظیفه بزرگی را برعهده می‌گیرد. 

یکی از مهم‌ترین نقش‌های مادربرد که بر قدرت آن تاکید می‌کند، کنترل پردازنده مرکزی و ایجاد ارتباط بین پردازنده با سایر بخش‌های کامپیوتر است. به همین علت این قطعه به ستون فقرات کامپیوتر معروف است. 

اجزای مادربرد 

مادربرد باعث ارتباط بین تمامی اجزای یک کامپیوتر شده و تعاملات را برعهده دارد و به شکل یک تخته چند لایه ایجاد شده و بر سرجای خود قرار می‌گیرد. این قطعه از بخش‌هایی مانند سوکت‌های پردازنده (CPU)، اسلات‌های حافظه رم (DIMM – Dual In-Line Memory Modules)، اسلات‌های رابط اجزای جانبی (PCI – Peripheral Component Interconnect)، اسلات‌های پرسرعت PCI Express (PCIe)، اسلات‌های M.2 برای درایوهای حالت جامد (SSD) و اتصالات منبع تغذیه تشکیل شده است. با این حساب می‌توان آن را یک بخش اصلی و کامل دانست که ارتباطات را برقرار می‌سازد. انواع مختلفی از مادربردها موجودند که به شرح زیر است:

extended ATX

mini-ATX

micro ATX

BTX

micro BTX

mini-ITX

nano-ITX

در واقع موارد بالا فرم‌های مختلف مادربرد محسوب می‌شوند. 

کاربرد مادربرد در کامپیوتر 

همانطور که پیش‌تر به این مسئله پرداختیم مادربرد عامل اصلی در اتصال قطعات به یکدیگر بوده و موجب ارتباطی درست بین اجزا خواهد شد. در واقع با کمک مادربرد انسجام خوبی شکل گرفته و کامپیوتر شما به درستی کار می‌کند. قطعا به دلیل قرارگیری این همه قطعه روی آن، با حرارت بالایی مواجه می‌شود که با تعبیه فن‌های مناسب روی آن، از افزایش دما جلوگیری می‌شود. در ادامه کاربردهای موثر مادربرد را بررسی می‌کنیم:

برقراری ارتباط بین قطعات کامپیوتر 

مادربرد مسیرهای داده اختصاصی را ایجاد کرده و یک ارتباط شبکه‌ای بین اجزای مختلف کامپیوتر مانند CPU، RAM، کارت گرافیک، هارد دیسک و سایر قطعات برقرار می‌کند. به همین دلیل، تبادل اطلاعات و دستورالعمل‌ها بین این اجزا و همچنین هماهنگی و عملکرد درست سیستم وظیفه اصلی مادربرد کامپیوتر است. 

اشتراک گذاری منابع 

مادربرد برق ارسال شده از منبع تغذیه را دریافت کرده و به هر کدام از اجزا به اندازه نیاز تقسیم می‌کند. مسلما هر قطعه برای انجام وظیفه خود به میزان مشخصی برق احتیاج دارد و این برق توسط مادربرد دریافت می‌شود. 

اتصالات مختلف 

این قطعه کاربردی پورت‌های مختلفی را برای اتصالات جانبی درنظر دارد که می‌توان به راحتی ابزارهایی مانند کیبورد، ماوس، پرینتر، مانیتور، هارد دیسک‌های خارجی و … را از طریق آن به کامپیوتر متصل کرد. 

ارائه BIOS

مادربرد یک چیپ به نام BIOS دارد که وظیفه بوت شدن سیستم و انجام تنظیمات اولیه را گردن می‌گیرد. زمانی که کامپیوتر خود را روشن می‌کنید، BIOS فعال شده و تست‌های اولیه سخت‌افزاری را انجام می‌دهد. بعد از آن، سیستم عامل را از حافظه ذخیره‌سازی فراخوانی می‌کند و کنترل را به آن واگذار می‌کند. BIOS به شما اجازه می‌دهد تا تنظیماتی مثل تاریخ و زمان، ترتیب بوت و پیکربندی اجزا را انجام دهید. در کل، BIOS نقش مهمی در راه‌اندازی و پیکربندی اولیه کامپیوتر ایفا دارد. 

اجزای مهم مادربرد 

با این تفاسیر مادربرد از اجزای مهمی تشکیل شده که هر کدام قطعا نقش مهمی را در کامپیوتر برعهده دارند. برای اینکه بیشتر با این ابزار مهم آشنا شویم و بدانیم که مادربرد کامپیوتر چیست باید با اجزای آن نیز آشنا شویم. 

اسلات توسعه 

اسلات‌های توسعه محلی در مادربرد هستند که وظیفه نصب کارت‌های جانبی مانند کارت گرافیک، کارت صدا، کارت ویدئو، کارت شبکه و… را برعهده دارند. نوع و تعداد این اسلات‌ها، میزان قابلیت ارتقای سیستم شما را نشان می‌دهد. برخی از این اسلات‌ها نظیر PCI، AGP وPCIe هستند. 

اسلات رم 

در واقع وجود اسلات رم، ظرفیت سیستم را نشان می‌دهد. همچنین با بررسی این بخش می‌توان امکان ارتقای آن را فهمید. 

بایوس یا BIOS

بایوس عیب‌یابی و هماهنگ‌سازی اجزای سخت‌افزاری کامپیوتر را به عهده گرفته است. اگر باتری مادربرد سالم باشد این عیب‌یابی درست و دقیق انجام می‌شود در غیراینصورت با خطا مواجه است. این نشان از وابستگی این قطعه به مادربرد را نشان می‌دهد. 

باتری پشتیبان مادربرد یا CMOS

باتری پشتیبان مادربرد، یک باتری کوچک است که تنظیمات BIOS را در زمانی که سیستم خاموش است، نگه می‌دارد. 

اسلات‌های ساتا (Sata)

این اسلات مربوط به موقعیت کابل ساتا نسبت به مادربرد را نشان می‌دهد. این کابل برای اتصال هارد دیسک به کامپیوتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

کانکتورهای USB

پورت‌های USB ورودی‌هایی به کامپیوترند که دستگاه‌های جانبی مانند ماوس، کیبورد، فلش، دوربین و تلفن همراه را به کامپیوتر متصل می‌کنند. بعضی از این کانکتورها مستقیم به مادربرد متصل می‌شوند. 

فن و هیت‌سینک

به کمک یک پایه نگه‌دارنده که روی مادربرد قرار گرفته، سیم و پایه‌های فن متصل می‌شوند. 

سوکت CPU

سوکت سی‌پی‌یو جهت اتصال CPU به مادربرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. مسلما این سوکت با توجه به نوع CPU تعریف می‌شود و باید سازگار باشد. 

چیپست‌های Northbridge و Southbridge

این موارد مغز مادربرد هستند و کنترل ارتباطات بین CPU، رم و سایر اجزای سخت‌افزاری را به دست گرفته‌اند. چیپست‎ها به عنوان مجموعه‌ای از قطعات الکترونیکی روی مادربرد هستند که معمولا توسط شرکت‌های مختلفی مانند AMD و Intel به بازار عرضه می‌شوند. 

کانکتورهای پنل پشتی مادربرد

مادربردها از طریق سیم به پورت‌ها و دکمه‌هایی در پشت کیس یا بدنه لپ‌تاپ وصل می‌شوند. بعضی از این دکمه‌ها، دکمه ریست بایوس و پورت USB است. 

پورت‌های پنل جلویی مادربرد

در پنل جلویی مادربرد اجزایی مثل دکمه پاور، خروجی صدا، پورت USB و… وصل است. 

حتما بخوانید: معرفی بهترین مادربرد ایسوس

چگونه مادربرد دچار خرابی می شود؟

مادر بردها با اینکه قطعه مهمی هستند به هر حال خود نیز یک قطعه الکترونیکی بوده که عمر مشخصی دارد و به دلایل متعددی ممکن است دچار سوختگی شود. اما چگونه بفهمیم که مادربرد کامپیوترمان سوخته است؟ 

عدم کارکرد یا راه‌اندازی لوازم جانبی با سرعت پایین 

خاموش شدن ناگهانی کامپیوتر 

روشن نشدن سیستم 

بوی سوختگی یا مواد شیمیایی

اگر با این علائم مواجه شدید، احتمال خرابی مادربرد را بدهید. 

حتما بخوانید: بهترین مادربرد در سال 1403 چیست

جمع بندی نهایی 

مادربرد کامپیوتر یکی از مهم‌ترین اجزای موجود در آن است که به مادر کامپیوتر معروف است. در واقع این قطعه باعث مدیریت و هماهنگی سایر قطعات شده و تعاملاتی را بین آن‌ها برقرار می‌کند تا بتوانند هر کدام وظیفه خود را انجام دهند. در این مقاله به این سوال که مادر برد چیست و چگونه کار می‌کند و اجزای آن کدامند پرداختیم. برای خرید انواع مادربرد از اخوی شاپ با ما تماس بگیرید.

سوالات متداول