امروزه در دنیای الکترونیکی تعمیر مادربرد کامپیوتر به یکی از چالشها و نیازهای اساسی تبدیل شده است. به طوری که با وجود انواع لپتاپها، کامپیوترهای شخصی و سایر سیستمهای الکترونیکی دیگر، مادربرد به عنوان سیستم عصبی این تجهیزات عمل میکند.
از اینرو دستگاههای الکترونیکی بدون آن، عملاً کارایی نخواهند داشت. مادربرد جزء اصلیترین قطعات کامپیوتر است و سایر اجزا به نوعی به آن وابسته هستند. این برد به عنوان میزبان تمامی قطعات حیاتی کامپیوتر عمل میکند و کانکتورها و اسلاتهای بیشتر اجزا بر روی آن قرار دارند. به همین دلیل تعمیر مادربرد فرآیندی ساده نیست و به دقت و توجه ویژهای نیاز دارد. برای خرید مادربرد میتوانید روی لینک کلیک کنید.
مراحل اولیه عیبیابی مادربرد کامپیوتر
قبل از اینکه دست به تعمیر مادربرد کامپیوتر بزنید، میتوانید با انجام چند مرحله ساده، عیبیابی اولیه را انجام دهید. این مراحل به شما کمک میکنند تا مشکل این قطعه را شناسایی کنید.
1- بررسی اتصالات و کابلها
قبل از تعمیر مادربرد کامپیوتر ابتدا مطمئن شوید که تمامی اتصالات و کابلها به درستی به مادربرد، منبع تغذیه و سایر قطعات متصل شدهاند. کابل برق را از مادربرد و منبع تغذیه جدا کرده و دوباره وصل کنید. علاوهبر این اتصالات رم را نیز بررسی کرده و در صورت نیاز آنها را تمیز کنید. همچنین کارتهای گرافیک و سایر کارتهای توسعه را خارج کرده و دوباره نصب کنید.
2- بازرسی ظاهری مادربرد
مادربرد را به دقت بررسی کنید تا ببینید آیا علائم سوختگی، ترک خوردگی یا آسیب فیزیکی وجود دارد یا خیر. به دنبال خازنهای باد کرده یا نشتی باشید؛ خازنهای باد کرده معمولاً متورم و برآمده به نظر میرسند و ممکن است مایعی از آنها نشت کرده باشد.
برای اموزش تعمیر پاور کامپیوتر روی لینک کلیک کرده و مقاله را مطالعه کنید.
3- تعمیر کنترلرهای LAN، USB، PWM و IO
مادربردها بسته به ویژگیها و ظرفیتهای کاری خود، پورتهای متنوع و زیادی دارند. یکی از نکات مهمی که هنگام خرید مادربرد باید به آن توجه کنید، تعداد و نوع پورتهای آن است. در مادربردهای جدید، این پورتها از طریق چیپ اصلی کنترل و هدایت میشوند و کنترلرهای جداگانهای ندارند. از کار افتادن یا عدم عملکرد صحیح هر یک از این کنترلرها میتواند مشکلاتی مانند خرابی یا قلعمردگی چیپ در مادربرد را به همراه داشته باشد.
تعمیر مادربرد کامپیوتر یک کار تخصصی است که باید توسط تکنسینهای مجرب انجام شود. به همین دلیل شما کاربران عزیز باید برای تعمیر تخصصی مادربرد خود به یک مرکز تخصصی مطمئن مراجعه کنید. به طوری که کارشناسان به راحتی میتوانند کنترلرهای معیوب را شناسایی کنند و سپس آنها را با نمونههای جدید جایگزین نمایند.
4- بررسی سلامت باتری CMOS
CMOS، باتری کوچکی است که تنظیمات تاریخ و زمان سیستم را ذخیره میکند. در صورت خرابی باتری با مشکلاتی مانند روشن نشدن کامپیوتر یا ریست شدن تاریخ و زمان مواجه خواهید شد. از اینرو برای بررسی سلامت باتری CMOS آن را از مادربرد خارج کرده و ولتاژ آن را با ولتمتر اندازهگیری کنید. ولتاژ باید حدود ۳ ولت باشد. در صورت پایین بودن ولتاژ، آن را با یک باتری جدید تعویض کنید.
5- مدار مادربرد
عواملی همچون خط و خشهای ناشی از باز و بسته کردن مادربرد، بیدقتی در پیچ کردن آن و استهلاک میتوانند به پدها و مدارهای مادربرد آسیب بزنند. در صورت آسیب دیدگی مدارهای مادربرد، عملکرد آن و در نتیجه عملکرد کل سیستم تحت تأثیر قرار میگیرد. اگر شدت خرابی و آسیب دیدگی زیاد نباشد، امکان تعمیر مادربرد کامپیوتر و رفع مشکل قطع شدگی مدار وجود دارد.
6- عیبیابی مادربرد
برای اینکه مطمئن شوید سیستم روشن میشود یا نه، باید تست POST (Power-On Self Test) را انجام دهید. به طوری که این تست مشخص میکند که دستگاههای جانبی مانند رم به سیستم متصل هستند یا نه. در صورت شناسایی این لوازم، BIOS سیستم بارگذاری خواهد شد. درصورت بارگذاری صحیح سیستم عامل، تست POST موفقیتآمیز خواهد و میتوان نتیجه گرفت که مشکل از مادربرد نیست.
برای اطمینان از صحت عملکرد مادربرد ابتدا باید سایر قطعات مانند هارد دیسک، CPU، منبع تغذیه و رم بررسی شوند. بسته به نوع مادربرد، یک چراغ LED وجود دارد که به کاربر نشان میدهد آیا اجزای مادربرد مانند رم، CPU و هارد دیسک به درستی کار میکنند یا خراب شده است. در صورت روشن شدن چراغ باید نتیجه گرفت که قطعات به درستی فعالیت میکنندو احتمالاً مشکل از جای دیگری بوده و مادربرد سالم است. در صورتی که پس از تست POST سیستم روشن نشود، احتمالاً مشکل در بخش نرمافزاری است که باید بررسی شود.
7- ریست کردن BIOS
BIOS (Basic Input/Output System) نرمافزاری است که در مادربرد قرار دارد و وظایف مختلفی مانند بوت شدن سیستم و تنظیمات سختافزاری را انجام میدهد. در برخی موارد ریست کردن BIOS میتواند مشکلات مربوط به مادربرد را حل کند. برای این کار، دفترچه راهنمای مادربرد خود را مطالعه کنید یا از خدمات پشتیبانی بهرمند شوید.
8- تست قطعات به صورت جداگانه
اگر در تعمیر مادربرد کامپیوتر مراحل بالا مؤثر نبود، میتوانید قطعات را به صورت جداگانه تست کنید تا مشکل بوجود آمده شناسایی شود. هر بار یک قطعه را از مادربرد خارج کرده و سیستم را روشن کنید. اگر با خارج کردن یک قطعه خاص مشکل حل شد، آن قطعه معیوب است و باید تعویض شود.
9- خرابی چیپستها
چیپستها اجزای مرکزی مادربرد هستند که نقش کنترلکننده را ایفا میکنند. این چیپستها وظایف حیاتی و مهمی مانند انتقال دادهها از هارد دیسک به حافظه CPU را انجام میدهند. چیپستها به طور دقیق به CPU متصل شده و باسهای آن را کنترل میکنند. در واقع بدون وجود چیپستها نه رم و نه باسهای ورودی و خروجی توانایی برقراری ارتباط مؤثر با CPU را نخواهند داشت. یکی از دلایل شایع خرابی مادربرد، معیوب شدن این چیپها است که معمولاً با تعویض چیپهای شمالی و جنوبی، مشکلات مادربرد برطرف میشود. از اینرو قبل از تعمیر مادربرد کامپیوتر حتما این مورد را بررسی کنید.
- چیپست شمالی: چیپست شمالی ارتباط بین CPU و کنترل فعالیتهای آن با رم و همچنین فعالیتهای پورت AEP را مدیریت میکند.
- چیپست پل جنوبی: این چیپست مسئول مدیریت کابلهای ورودی و خروجی مانند SATA و USB است. برای بررسی عیوب چیپست جنوبی باید کنترلکننده ورودی و خروجی تست شود و بررسی پورت USB اهمیت ویژهای دارد. همچنین باید فرکانسسازها و مدار ارتباطی سوئیچینگ مرتبط با چیپ را با مولتیمتر مسیریابی کرد.
تعمیر چیپ جنوبی
چیپ جنوبی یکی از کلیدیترین بخشهای مادربرد است و خرابی آن میتواند مشکلاتی مانند داغ شدن قبل و بعد از سوئیچ، بوق زدن در دو سمت خازنها، عدم وجود فرکانس در پایه کریستال، بوق زدن تمام پایههای SATA و USB، خالزدگی و بادکردگی، سوئیچ نشدن دستگاه بهوجود آورد. اگر آسیبدیدگی چیپ جنوبی زیاد باشد، باید اقدامات لازم برای تعمیر مادربرد کامپیوتر را فراهم کنید.
برای تعویض چیپ ابتدا زیر و روی آن را با حرارت مشخصی گرم کنید تا پایهها ذوب شوند. سپس با استفاده از پنس مخصوص، چیپ را از مادربرد جدا کنید. سطح چیپ را تمیز کرده و اضافات پایههای قبلی را پاک کنید. بعد از آن با یک لایه خمیر فلاکس، سطح چیپ را بپوشانید و داخل گیره مخصوص قرار دهید. در مرحله بعد شابلون را قرار داده و توپهای قلع را روی آن بریزید و با ایجاد دمای مناسب، مجدداً پایهسازی انجام دهید و چیپ را سرجای خود قرار دهید. معمولاً با این کار ایراد برطرف شده و عملکرد مادربرد به حالت عادی برمیگردد.
10- تعویض قطعات SMD
اختلال در قطعات SMD یکی از دلایل اصلی تعمیر مادربرد کامپیوتر است. زیرا قطعاتی مانند خازن، مقاومت، سلف، دیود و ترانزیستور با تکنولوژی SMD به مادربرد متصل شدهاند. از اینرو با عیبیابی دقیق و اصولی مادربرد و قطعات SMD، میتوان بسیاری از مشکلات و ایرادات مادربرد را حل کرد.
11- بوق مادربرد
نوع بوقهایی که مادربرد هنگام عدم نمایش تصویر ایجاد میکند، در عیبیابی و تعمیر مادربرد کامپیوتر بسیار موثر است. بهعنوان مثال بوق کوتاه و مداوم، بوق مقطع بلند و بوق کشیده میتواند نشاندهنده خرابی پردازنده، حافظه و کارت گرافیک باشد.
12- سازگاری قطعات
درگاههای ورودی مادربرد از جمله درگاه کارت گرافیک VGA، درگاه RAM و سوکت پردازنده CPU هر کدام ظرفیت مشخصی دارند. به همین دلیل عدم هماهنگی این ظرفیتها میتواند کارایی سیستم را کاهش دهد. بنابراین دوستانی که قصد جمعآوری سیستم خود را دارند، باید توجه کنند که اگر از دو رم استفاده میکنند، هر دو باید دارای مشخصات و باس یکسانی باشند یا از پردازنده (CPU) یکسانی استفاده کنند. در غیر این صورت، عملکرد سیستم کیفیت کافی را نخواهد داشت.
13- بررسی سیستم خنککننده
تمامی مادربردها دارای هیتسینک یا فن هستند. همچنین بر روی CPU نیز یک فن بزرگ نصب میشود که در تمام کامپیوترها و لپتاپها وجود دارد. اگر فنها به درستی کار نکنند و سیستم خنک نشود، ممکن است مشکلاتی برای مادربرد و قطعات آن به وجود آید.
جمع بندی
مادربرد یکی از اجزای حیاتی سیستم شما بوده و وظیفه اصلی آن برقراری ارتباط بین تمامی قطعات سختافزاری است. از پردازنده و رم گرفته تا کارت گرافیک و هارد دیسک، همه این اجزا از طریق مادربرد به یکدیگر متصل شده و بهطور هماهنگ عمل میکنند. به همین دلیل خرابی مادربرد میتواند عواقب جدی داشته باشد و عملکرد کل کامپیوتر شما را تحت تاثیر قرار دهد. اما نگران نباشید! در بسیاری از موارد با داشتن کمی دانش و مهارت فنی، میتوانید به مادربرد خود دوباره جان ببخشید! اما قبل از شروع باید توجه داشته باشید که تعمیر مادربرد کامپیوتر کار آسانی نیست و به دانش فنی و مهارتهای دقیق نیاز دارد. اگر در زمینه تعمیرات کامپیوتر تجربهای ندارید، بهتر است برای جلوگیری از آسیبهای بیشتر به یک تعمیرکار متخصص مراجعه کنید و میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر وارد سایت اخوی شاپ شوید.
سوالات متداول
مهمترین قطعات مادربرد کدامند؟
پردازنده گرافیکی لپتاپ
چیپهای شمالی و جنوبی
چیپ IO
تمامی درگاهها مانند USB، LAN، VGA و HDMI
درگاههای هدفون، میکروفن و کارت حافظه
سوکتهای LAN، هارد، PM، GM و سوکت رم
مراحل اولیه عیبیابی مادربرد کامپیوتر به چه صورت است؟
بازرسی ظاهری مادربرد
تعمیر کنترلرهای LAN، USB، PWM و IO
بررسی سلامت باتری CMOS
مدار مادربرد
عیبیابی مادربرد
ریست کردن BIOS
تست قطعات به صورت جداگانه
خرابی چیپستها
تعویض قطعات SMD
بوق مادربرد
سازگاری قطعات
بررسی سیستم خنککننده